Wees alert: samenwerking is kwetsbaar
Werkrelaties
Dr. John Gottman (1942) is een autoriteit op het gebied van menselijke relaties. Hij ontdekte dat werkrelaties in teams de meeste kans van slagen hebben wanneer er minimaal vijf positieve uitingen staan tegenover elke negatieve.
Denk bij positief aan: oprechte belangstelling, vragen stellen, empathie, eerlijkheid en openheid.
Negatief gedrag is bijvoorbeeld: boosheid, bewust kwetsen, destructieve kritiek, bedrog of een vijandige houding.
Conflicten
Conflicten op zich zijn niet slecht. Ze brengen ons emotioneel in beweging en kunnen, mits constructief aangepakt, juist lucht geven. Effectieve feedback is daarbij één van de belangrijkste hulpmiddelen.
De ‘Four Horsemen of the Apocalypse’ in werkrelaties
Dr. John Gottman gaf vier gedragingen een bijna filmische naam: de Four Horsemen of the Apocalypse. Een beetje dramatisch misschien, maar wie ze in actie ziet binnen een team, begrijpt waarom. Deze vier ‘ruiters’ zijn sluipende verstoorders die langzaam maar zeker vertrouwen, samenwerking en motivatie afbreken.
1 Kritiek.
Het begint vaak subtiel. Iemand uit een klacht: “Ik vind het vervelend dat je geen duidelijke afspraak met de klant hebt gemaakt.”
Dat is nog constructief. Maar als de frustratie oploopt, verschuift de toon: “Typisch weer jouw onverantwoordelijkheid om géén duidelijke afspraken te maken.”
Op dat moment gaat het niet meer over gedrag, maar over de persoon. De deur naar een oplossing valt dicht – beetje bij beetje.
Het uiten van een klacht houdt de deur open om tot een oplossing en goede afspraken te komen. Het uiten van kritiek ‘spijkert’ deze deur na verloop van tijd stevig dicht waardoor teamleden uit elkaar groeien.
2 Minachting
Als kritiek niet wordt herkend of gestopt, kan het doorslaan naar minachting. Dan gaat het niet alleen over wat iemand doet, maar over wie iemand ís. Een spottende grijns, een sarcastische opmerking, iemand belachelijk maken voor het hele team. Zoals: “Door jouw slechte afspraken staan we nu 2-0 achter. Wat een sukkel – ik snap niet dat ze je hebben aangenomen.”
Minachting is de snelste manier om respect en teamspirit om zeep te helpen.
3 Verdedigen.
Hoewel het volkomen begrijpelijk is om jezelf te verdedigen als je gestrest of aangevallen voelt, heeft deze aanpak vaak niet het gewenste effect. Sterker nog, verdediging kan tot een conflict escaleren wanneer de ander zich niets van je ‘ja-maar’ of tegenargument aantrekt. Door jezelf te verdedigen, laat je de ander in essentie eigenlijk zien dat je zijn/haar zorgen niet serieus neemt en dat je geen verantwoordelijkheid en eigenaarschap wilt nemen voor je handelen.
Stel je voor: een collega vraagt of je die klant al hebt gebeld. Als je reageert met: “Ik had geen tijd, ik heb het te druk” , Zal het gesprek eindigen in irritatie terwijl een simpel: “Sorry, ik ben het vergeten. Ik bel hem morgenvroeg meteen,” de spanning had kunnen wegnemen.
4 ‘Stonewalling’
En dan is er nog de gevaarlijkste: stonewalling. Het moment waarop iemand zich volledig terugtrekt. Blik op oneindig, armen over elkaar, geen reactie meer. Het gesprek sterft een stille dood. In plaats van verbinding, ontstaat er een muur. Soms is het dan beter om de pauzeknop in te drukken: “We zijn nu te boos om verder te praten. Laten we even een half uur afstand nemen en er daarna op terugkomen.”
In deze YouTube krijg je nog een mooie visuele samenvatting:
Deze vier gedragingen komen in de meeste teams wel eens voor. Maar wanneer ze structureel blijven liggen, veranderen ze de cultuur – en niet in positieve zin.
Bij OrganisatieGroei hebben we jarenlange ervaring in het begeleiden van teams en leidinggevenden om juist deze valkuilen te herkennen én aan te pakken. Met praktische, respectvolle en doeltreffende interventies helpen we de samenwerking en communicatie in jouw organisatie naar een hoger niveau te tillen.
Neem vandaag nog contact op en ontdek wat wij voor jouw team kunnen betekenen.
